آزمایش‌های تشخیصی برای عفونت HIV | ایوان مارکت
انواع آزمایش‌های تشخیصی برای عفونت HIV
ویروس HIV (ویروس نقص ایمنی انسانی)، ویروسی است که به انواع خاصی از سلول‌های سیستم ایمنی بدن انسان آسیب می‌رساند و در نتیجه عفونت با این ویروس، توانایی سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با بیماری‌ها به طور قابل‌توجهی کاهش پیدا میکند. تشخیص زودهنگام عفونت با HIV، برای کمک به بهبود شرایط فرد و پیشگیری از شیوع بیشتر بیماری ضروری است. آزمایش‌های تشخیصی مختلفی برای عفونت HIV در دسترس هستند که اغلب به شکل محرمانه انجام می‌شوند.
ایدز یا سندرم نقص ایمنی اکتسابی، مجموعه‌ای از علائم، عفونت‌ها و بیماری‌های بالقوه تهدید کننده زندگی است که در نتیجه آسیب وارد شده به سیستم ایمنی، در اثر عفونت با ویروس HIV ایجاد می‌شوند. ایدز مسری نیست اما عفونت با ویروس HIV شدیداً مسری است و در نتیجه آن ممکن است فرد به ایدز مبتلا شود.
در حال حاضر هیچ درمانی برای عفونت با ویروس HIV وجود ندارد، اما درمان‌های دارویی بسیار مؤثری وجود دارد که می‌تواند به اکثر افراد مبتلا به این ویروس کمک کند تا زندگی طولانی و سالمی داشته باشند. با تشخیص زودهنگام و آغاز به موقع درمان، نه تنها می‌توان از گسترش بیماری جلوگیری کرد، بلکه می‌توان از ابتلای فرد به عوارض ناشی از ایدز پیشگیری کرده و به او کمک کرد تا زندگی سالم و عمری طبیعی داشته باشد.
در این مطلب از وبسایت ایوان مارکت، شما را با انواع آزمایش‌های تشخیصی برای عفونت HIV بیشتر آشنا می‌کنیم.
ویروس HIV چیست؟
HIV ویروسی است که به سیستم ایمنی آسیب می‌رساند. HIV درمان نشده سلول‌های CD۴ را که از دسته سلول‌های T سیستم ایمنی هستند، هدف قرار داده و به تدریج آن‌ها را از بین می‌برد. با گذشت زمان و کاهش سلول‌های CD۴، احتمال ابتلای بدن به انواع بیماری‌ها و سرطان‌ها بیشتر می‌شود.
HIV از طریق مایعات بدن منتقل می‌شود که عبارتند از:
- خون
- منی
- مایعات واژن و رکتوم
- شیر مادر
ویروس در هوا یا آب یا از طریق تماس‌های معمول منتقل نمی‌شود.
در حال حاضر هیچ دارویی وجود ندارد که HIV را از بدن حذف کند، اگرچه بسیاری از دانشمندان در تلاش برای یافتن آن هستند. با این حال، با مراقبت‌های پزشکی از جمله درمانی به نام درمان ضد رتروویروسی، می‌توان عفونت HIV را مدیریت کرد.
بدون درمان، فرد مبتلا به HIV احتمالاً به یک بیماری جدی به نام سندرم نقص ایمنی اکتسابی یا همان ایدز مبتلا می‌شود. در آن مرحله، سیستم ایمنی ضعیف‌تر از آن است که بتواند با موفقیت در برابر سایر بیماری‌ها و عفونت‌ها واکنش نشان دهد.
آزمایش تشخیص عفونت HIV چیست؟
آزمایش تشخیص عفونت HIV که غربالگری HIV نیز نامیده می‌شود، تنها راه برای اطلاع از ابتلا به این ویروس است.
آزمایش‌های تشخیصی مختلفی برای عفونت HIV در دسترس هستند. در این آزمایش‌ها، وجود ویروس HIV، در خون و سایر مایعات بدن بررسی می‌شود. اکثر این آزمایش‌ها نمی‌توانند بلافاصله عفونت HIV را تشخیص دهند، زیرا مدتی زمان می‌برد تا ویروس در بدن شما گسترش پیدا کند یا بدن علیه آن آنتی‌بادی تولید کند.
اهمیت آزمایش تشخیص عفونت HIV
اگر به عفونت ویروس HIV مبتلا باشید، با تشخیص سریع، می‌توان راه‌های درمان hpv در مردان و زنان را به سرعت و در زمان مناسب آغاز کرد. این اقدام باعث می‌شود تا کمتر دچار عوارض ناشی از بیماری شوید و به شما کمک میکند تا عمری طبیعی و زندگی سالم‌تری داشته باشید.
از آنجایی که مسئله پیشگیری از ابتلا به ویروس HIV بسیار مهم است، تشخیص زودهنگام ابتلا به این بیماری باعث می‌شود تا بتوانید اقدامات لازم را برای جلوگیری از ابتلای نزدیکانتان به این بیماری انجام دهید.
غربالگری زنان باردار از نظر ابتلا به ویروس HIV بسیار مهم است، زیرا می‌توان با آغاز درمان در مراحل اولیه، از انتقال بیماری به کودک جلوگیری کرد.
چه کسانی باید آزمایش تشخیص عفونت HIV را انجام دهند؟
سازمان کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC)، توصیه میکند که همه افراد ۱۳ تا ۶۴ سال، حداقل یک‌بار آزمایش تشخیص عفونت HIV را انجام دهند.
اگر شرایطی دارید که بیشتر شما را در معرض ابتلا به عفونت با ویروس HIV قرار می‌دهد، باید حداقل یک‌بار در سال، از نظر ابتلا به این بیماری بررسی شوید. از این شرایط می‌توان موارد زیر را نام برد:
- برقراری رابطه با شرکای جنسی متعدد
- داشتن رابطه جنسی محافظت نشده با فردی که HIV مثبت است یا ممکن است HIV مثبت باشد، از جمله فردی که سابقه فعالیت‌های جنسی او را نمی‌دانید.
- تزریق مواد مخدر با سوزن، سرنگ یا هر وسیله دیگری که شخص دیگری قبلاً از آن استفاده کرده است.
- اگر مشکوک به سل، هپاتیت یا هر بیماری مقاربتی از جمله سیفلیس، سوزاک، کلامیدیا یا تبخال هستید
- بی‌بندباری جنسی
- برقراری رابطه جنسی با کسی که سابقه هر یک از این موارد را دارد.
انواع آزمایش‌های تشخیص عفونت HIV
تنها راه برای فهمیدن اینکه آیا مبتلا به عفونت HIV هستید یا نه، انجام آزمایش‌های تشخیصی است، زیرا علائم عفونت HIV ممکن است تا سال‌ها ظاهر نشوند. هر کسی که فکر میکند که ممکن است HIV داشته باشد، باید آزمایش‌های تشخیصی را انجام دهد.
در ایران، آزمایش‌های تشخیص عفونت HIV به رایگان و به طور محرمانه، برای تمامی افراد انجام می‌شود. در بسیاری از مراکز، جواب آزمایش در همان روز به شما اعلام می‌شود. در کنار این موارد، انواع تست‌ها و کیت‌های خانگی تشخیص عفونت HIV هم موجود هستند.
برخی از افراد در معرض خطر بالایی برای ابتلا به عفونت HIV قرار دارند و ممکن است به آن‌ها توصیه شود که آزمایشات تشخیصی را به شکل منظم انجام دهند.
تست‌های غربالگری آنتی بادی
حدود ۲ تا ۸ هفته پس از ورود ویروس HIV به بدن، سیستم ایمنی بدن برای مقابله با ویروس، شروع به تولید پروتئین‌هایی به نام آنتی‌بادی میکند. اساس این دسته از آزمایش‌ها، شناسایی این آنتی‌بادی‌ها در خون و سایر مایعات بدن است. به این آزمایش‌ها، تست‌های ایمونواسی یا الایزا نیز می‌گویند. تست‌های غربالگری آنتی‌بادی، به طور کلی از دقت بسیار بالایی برخوردارند.
تست‌های غربالگری سریع و کیت‌های خانگی هم بر همین اساس کار می‌کنند. این تست‌ها می‌توانند وجود آنتی‌بادی در بزاق یا خون را در کمتر از ۳۰ دقیقه مشخص کنند. با این حال این تست‌ها منفی کاذب بالایی دارند، یعنی ممکن است به عفونت HIV مبتلا باشید اما تست جواب منفی به شما نشان دهد.
تست‌های ترکیبی آنتی بادی/آنتی ژن
CDC این نوع از آزمایش‌های تشخیص عفونت HIV را توصیه میکند. مزیت این تست‌ها این است که می‌توانند عفونت HIV را زودتر از آزمایش‌های غربالگری آنتی‌بادی تشخیص دهند. این نوع از آزمایش‌ها، وجود آنتی‌ژن HIV را درخون بررسی می‌کنند. در این تست‌ها، وجود پروتئینی از ویروس HIV، به نام p۲۴، در خون بررسی می‌شود. این پروتئین ۲ تا ۴ هفته پس از عفونت با ویروس HIV قابل ردیابی است. این آزمایش‌ها همچنین وجود آنتی‌بادی‌های HIV را هم بررسی می‌کنند.
یک آزمایش سریع آنتی بادی/آنتی ژن می‌تواند در ۲۰ دقیقه ابتلای فرد به HIV را مشخص کند.
آزمایش نوکلئیک اسید (NAT)
این آزمایش، به عنوان آزمایش RNA نیز شناخته می‌شود. NAT، وجود خود ویروس HIV در بدن را جستجو میکند و می‌تواند عفونت HIV را حدود ۱۰ روز پس از مواجهه تشخیص دهد. آزمایش نوکلئیک اسید گران است، بنابراین معمولاً اولین انتخاب برای تشخیص عفونت HIV نیست. پزشک این تست را در مواردی که احتمال ابتلای فرد به عفونت HIV بالاست، و بیمار علائمی مشابه آنفولانزا دارد، درخواست میکند.
کیت‌ها و تست‌های خانگی
تست‌های خانگی HIV، در برخی کشورها در دسترس هستند. این تست‌ها با بررسی خون و یا سایر مایعات بدن، می‌توانند ابتلای شما به عفونت HIV را مشخص کنند.
برخلاف تست‌های آزمایشگاهی، این تست‌ها حساسیت بسیار کمتری دارند.
غربالگری HIV در بارداری
اگر باردار هستید، به عنوان بخشی از غربالگری روتین قبل از زایمان، آزمایش خون به شما پیشنهاد می‌شود. اگر تست شما مثبت بود، با پزشک خود در مورد راه‌های درمان hpv در زنان باردار مشورت کنید، این راه‌ها می‌توانند خطر انتقال HIV به جنین را تا حد زیادی کاهش دهند.
در صورت عدم درمان، HIV می‌تواند در دوران بارداری، تولد یا شیردهی به کودک شما منتقل شود.
نتایج آزمایش‌های تشخیص عفونت HIV
اگر نتیجه تست مثبت باشد، باید ابتلای شما به عفونت HIV، با روش‌های آزمایشگاهی دقیق‌تر تأیید شود:
- وسترن بلات یا روش ایمونوفلورسانس غیر مستقیم
- تمایز آنتی بادی، بین HIV-۱ و HIV-۲
مثبت بودن آزمایش HIV به این معنی نیست که شما مبتلا به ایدز هستید. درمان HIV می‌تواند ابتلای شما به ایدز را سال‌ها به تعویق بیندازد. درمان ضد رتروویروسی (ART)، روش درمان عفونت HIV است. این داروها مقدار ویروس را در بدن شما کاهش می‌دهند، اثرات درمانی این روش گاهی اوقات تا حدی است که حتی آزمایش هم نمی‌تواند وجود ویروس در بدن شما را تشخیص دهد. این داروها همچنین از سیستم ایمنی بدن شما محافظت می‌کنند تا مبتلا به ایدز نشوید.
در برخی موارد ۳ تا ۶ ماه زمان لازم است تا نتیجه تست‌ها مثبت شود. به همین دلیل، بهتر است برای اطمینان بیشتر، آزمایش‌ها را ۳ تا ۶ ماه بعد مجدد تکرار کنید.
جمع‌بندی
ویروس HIV، باعث تخریب سلول‌های مهمی در سیستم ایمنی بدن شده و به این ترتیب باعث آسیب‌پذیری بدن در برابر عفونت‌های مختلف می‌شود. ویروس HIV از طریق رابطه جنسی کنترل نشده، تزریق با سرنگ آلوده و تماس با مایعات بدن فرد بیمار منتقل می‌شود. تشخیص زودهنگام عفونت HIV به درمان و مدیریت بهتر بیماری کمک میکند.
آزمایش‌های مختلفی برای تشخیص عفونت HIV در دسترس است. برای مثال می‌توان آزمایش آنتی‌بادی، آزمایش آنتی‌بادی/آنتی‌ژن و تست نوکلئیک اسید را نام برد. این آزمایش‌ها اغلب می‌توانند ابتلای فرد به عفونت HIV را، دو تا هشت هفته پس از تماس با ویروس مشخص کنند.
