آشنایی با سرطان پروستات و راه‌های درمان آن
پروستات یکی از قسمت‌های بدن مردان است که در تولید مثل نقشی اساسی ایفا می‌کند. غده کوچک و پنهان که در معرض خطرها و آسیب‌های زیادی قرار دارد و مراقبت از آن ضروری است. از جمله شایع‌ترین بیماری‌های مربوط به پروستات، بروز سرطان در این ناحیه است که اتفاقاً جزو سرطان‌های شایع هم محسوب می‌شود.همچنین می توانید جهت آشنایی با سرطان پروستات و داروی کیترودا و آشنایی با دارو های درمان سرطان مطالعه فرمائید.
در این مقاله از سایت ایوان مارکت به بررسی سرطان پروستات پرداخته‌ایم.همچنین شما می توانید جهت خرید داروی دوستارلیماب از این سایت اقدام فرمائید. اگر شما هم می‌خواهید بدانید آیا سرطان پروستات درمان می‌شود و اگر قصد آشنایی با جدیدترین روش درمان سرطان پروستات را دارید، این مقاله را از دست ندهید.
مشاوره آنلاین
سرطان پروستات چیست؟
پروستات غده گردویی شکلی در بدن مردان است که کار آن تولید مایع منی است؛ مایعی که اسپرم‌ها را تغذیه و حمل می‌کند. بروز سرطان در این غده به سرطان پروستات معروف شده است. سرطانی که جزو سرطان‌های شایع به حساب می‌آید و بخش زیادی از مردان را در سراسر دنیا درگیر کرده است. در اکثر موارد این سرطان به آرامی رشد کرده و تنها به غده پروستات محدود می‌ماند. در این حالت سرطان پروستات آسیب‌های جدی به دنبال ندارد.
در حالی که برخی از انواع سرطان پروستات به آرامی رشد می‌کنند و نیاز به مداخلات درمانی کمی دارند؛ برخی دیگر از انواع آن به سرعت رشد کرده و حالتی تهاجمی دارند. در صورتی که سرطان پروستات در همان ابتدای بروز یعنی وقتی فقط به غده پروستات محدود است، تشخیص داده شود، بیشترین شانس درمان را دارد.
علائم و نشانه های سرطان پروستات
در موارد زیادی سرطان پروستات در مراحل اولیه خود هیچ علائمی نشان نمی‌دهد. اما در موارد سرطان پیشرفته ممکن است علائم زیر در بیمار دیده شود. در صورتی که چنین علائمی در خودتان مشاهده کردید، حتماً به پزشک مراجعه کنید:
- مشکل در ادرار کردن
- کاهش نیرو در هنگام ادرار کردن
- مشاهده خون در ادرار
- مشاهده خون در مایع منی
- درد استخوانی
- کاهش بی‌دلیل وزن
- اختلال در نعوظ
علت ایجاد سرطان پروستات چیست؟
واقعیت این است که تاکنون علت قطعی و مشخصی برای بروز سرطان پروستات پیدا نشده است. امروزه پزشکان می‌دانند سرطان وقتی بروز پیدا می‌کند که DNA سلول‌های پروستات شروع به تغییر می‌کند. کار DNA در درون سلول‌ها تعیین کار هرکدام از سلول‌ها است. وقتی DNA تغییر می‌کند، به سلول می‌گوید سریع‌تر از حالت عادی رشد کرده و تقسیم شوند. در چنین وضعیتی سلول‌های غیرطبیعی به زندگی و رشد خود ادامه می‌دهند، درحالی که سلول‌های طبیعی می‌میرند.
انباشته شدن سلول‌های غیرطبیعی باعث ایجاد یک تومور سرطانی می‌شود. این تومور می‌تواند رشد کرده و به دیگر بافت‌های اطراف خود حمله کند. با گذشت زمان هم ممکن است برخی سلول‌ها از تومور جدا شده و به دیگر قسمت‌های بدن گسترش یابند. به این اتفاق اصطلاحاً متاستاز گفته می‌شود. متاستاز باعث پخش شدن سرطان در بدن شده و بقیه اندام‌ها را هم درگیر می‌کند.
سرطان پروستات اغلب مردان در سنین بالا را درگیر می‌کند. از هر ۱۰ مورد سرطان پروستات، شش مورد در سنین بالای ۶۵ سال دیده شده و تنها یک درصد آن برای سنین زیر ۵۰ سال اتفاق می‌افتد. با این حال مواردی از این بیماری در سنین ۳۰ تا ۴۰ سال هم دیده شده است. مردانی که سابقه ابتلا به این سرطان را در خانواده خود دارند، بیشتر در معرض خطر آن قرار دارند.
از آنجا که علت قطعی برای بروز سرطان پروستات کشف نشده، نمی‌توان برای هرکدام از بیماران علت دقیق ابتلا را مشخص کرد اما عواملی مثل تغذیه و شرایط محیطی تأثیر زیادی بر بروز این بیماری دارند. مردانی که چربی زیادی در رژیم غذایی خود دارند، به خصوص آنهایی که گوشت قرمز یا دیگر انواع چربی حیوانی پخته‌شده در دماهای بالا، مصرف می‌کنند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان پیشرفته پروستات قرار دارند. این بیماری در کشورهایی که گوشت و محصولات لبنی در رژیم غذایی اصلی مردم وجود دارد، بیشتر شایع است تا در کشورهایی که سویا، سبزیجات و برنج بیشتر مصرف می‌کنند.
عامل زمینه‌ای که تغذیه را به سرطان پروستات مرتبط می‌کند، ترشحات هورمونی است. چربی‌ها تولید تستوسترون و دیگر هورمون‌ها را تحریک می‌کنند و تستوسترون هم بر سریع شدن رشد غده سرطانی در پروستات تأثیر دارد. همچنین سطوح بالای تستوسترون در بدن می‌تواند سلول‌های سرطانی ساکت را تحریک کرده و آنها را فعال کند. علاوه بر این برخی یافته‌ها نشان می‌دهد سطوح بالای تستوسترون بر بروز اولیه سرطان پروستات تأثیر دارد.
به نظر می‌رسد افراد جوشکار، کارگران تولید باتری، کارگران تولید لاستیک و دیگر افرادی که زیاد در معرض فلز کادمیوم قرار دارند، به شکلی غیرطبیعی در برابر سرطان پروستات آسیب‌پذیر هستند. علاوه بر این، عوامل زیر هم احتمال ابتلا به این نوع سرطان را افزایش می‌دهند:
- قد
- شاخص توده بدنی بالا
- فعالیت بدنی کم
- سیگار کشیدن
- مصرف کم گوجه فرنگی
- مصرف زیاد اسید لینولئیک
- مصرف زیاد کلسیم
- نژاد آمریکایی آفریقایی
- سابقه خانوادگی ابتلا
روش‌های تشخیص سرطان پروستات
انجام برنامه‌های غربالگری سرطان پروستات برای مردان سالم یکی از موارد بحث‌برانگیز در جامعه پزشکی است. به خاطر مزیت‌ها و خطرهای احتمالی که این کار دارد، برخی سازمان‌های پزشکی با آن موافق و برخی با آن مخالف هستند. با این حال اغلب پزشکان بر این باورند که مردان بالای ۵۰ سال باید در جریان مزایا و معایب غربالگری سرطان پروستات قرار گرفته و در صورت نیاز برای انجام آزمایش‌های لازم اقدام کنند. البته افرادی که سابقه ابتلا به این بیماری را در نزدیکان خود دارند و افراد سیاه‌پوست باید زودتر از ۵۰ سالگی برای این کار اقدام کنند. در ادامه آزمایش‌هایی که برای غربالگری سرطان پروستات استفاده می‌شوند، را بررسی می‌کنیم:
- معاینه رکتال دیجیتال یا DRE: در این آزمایش پزشک با رعایت اصول بهداشتی، انگشت خود را وارد مقعد فرد کرده و به معاینه فیزیکی غده پروستات می‌پردازد. در این معاینه هرگونه ناهنجاری در بافت، شکل یا اندازه پروستات بررسی شده و در صورت وجود این موارد، فرد به انجام آزمایش‌های بعدی ارجاع داده می‌شود.
- آزمایش آنتی‌ژن اختصاصی پروستات: در این آزمایش یک نمونه خون از رگ بازوی شما گرفته و آنالیز می‌شود. آنتی ژن اختصاصی پروستات ماده‌ای است که توسط این غده تولید شده و مقادیری از آن در هر نمونه از خون وجود دارد. اما در صورتی که این مقدار از حد استاندارد بیشتر باشد می‌تواند نشانه بروز عفونت، التهاب، بزرگ‌شدن یا سرطان در پروستات باشد.
چنانچه در آزمایش‌های غربالگری پروستات، پزشک متوجه بروز موردی غیرعادی در پروستات شما شود، انجام آزمایش‌های بیشتر را تجویز می‌کند تا مطمئن شود سرطان پروستات بروز پیدا کرده یا نه. این آزمایش‌ها شامل موارد زیر هستند:
- سونوگرافی: در آزمایش سونوگرافی مقعد، یک پروب کوچک که شکل و اندازه‌ای شبیه به سیگار دارد، وارد مقعد فرد می‌شود. این پروب با استفاده از امواج صوتی، تصویری از غده پروستات ترسیم می‌کند.
- ام‌آرآی: در برخی موارد ممکن است پزشک انجام تست ام‌آرآی را تجویز کند تا بتواند تصویری با جزئیات بیشتر از پروستات داشته باشد. تصویر ام‌آرآی به پزشک کمک می‌کند برای نمونه‌برداری از پروستات برنامه‌ای در نظر بگیرد.
- نمونه‌برداری از غده پروستات: در صورتی که احتمال وجود سرطان در پروستات شما تشخیص داده شود، ممکن است پزشک برای اینکه بفهمد کدام قسمت از غده پروستات درگیر سلول‌های سرطانی شده، اقدام به برداشتن نمونه‌هایی از بافت سلولی این غده کند. در این روش سوزن بسیار کوچکی وارد بافت پروستات می‌شود تا نمونه‌برداری انجام شود. این نمونه در آزمایش مورد بررسی قرار می‌گیرد تا مشخص شود سلول‌های سرطانی در کدام قسمت‌ها وجود دارند.
- آزمایش نمره گلیسون: در صورتی که نمونه‌برداری وجود سلول‌های سرطانی در پروستات را تأیید کند، آزمایش‌های دیگری انجام می‌شود تا میزان پیشرفته بودن سرطان را مشخص کند. یکی از رایج‌ترین مقیاس‌ها برای تعیین میزان پیشرفت سلول‌های سرطانی، نمره گلیسون است. نمره گلیسون می‌تواند از مقدار ۲ تا ۱۰ را نشان دهد که بر اساس آن میزان پیشرفت سرطان مشخص می‌شود. اما معمولاً اعداد پایین آن در درجه‌بندی مورداستفاده قرار نمی‌گیرد. نتیجه آزمایش نمره گلیسون معمولاً اعدادی بین ۶ تا ۱۰ را نشان می‌دهد. عدد ۶ نشان‌دهنده سرطان خفیف پروستات و عدد ۷ نشان‌دهنده یک سرطان متوسط در پروستات است. اما عددهای ۸ تا ۱۰ نشان از بروز سرطان پیشرفته پروستات دارند.
- آزمایش ژنوم: آزمایش ژنوم سلول‌های سرطانی پروستات را آنالیز می‌کند تا نشان دهد چه جهش ژنی در آنها اتفاق افتاده است. این نوع آزمایش می‌تواند اطلاعات خوبی درمورد پیش‌بینی بیماری ارائه کند. اما انجام آن برای همه افراد مبتلا به سرطان پروستات لازم نیست. در واقع این آزمایش برای تصمیم‌گیری در برخی شرایط معین کاربرد دارد.
اما پس از اینکه بروز سرطان پروستات تشخیص داده شد، یکی از مواردی که پزشک باید نگران آن باشد، گسترش سلول‌های سرطانی به دیگر قسمت‌های بدن است. در صورتی که پزشک نسبت به این موضوع شک کند، برخی آزمایش‌های زیر را تجویز می‌کند:
- اسکن استخوان
- سونوگرافی
- سیتی‌اسکن
- ام‌آرآی
برای درمان سرطان پروستات چه باید کرد
معمولاً بسیاری از افراد می‌پرسند آیا سرطان پروستات درمان قطعی دارد؟ در جواب باید گفت در موارد زیادی این سرطان قابل درمان است. گزینه‌های درمانی مختلفی برای درمان این بیماری وجود دارد که انتخاب آنها بستگی به سرعت رشد سرطان، گسترش سرطان به دیگر قسمت‌های بدن، وضعیت سلامت عمومی بیمار و همچنین تأثیرات و عوارض احتمالی هرکدام از روش‌های درمانی دارد. در ادامه این روش‌ها را بررسی می‌کنیم:
درمان فوری برای همه بیماران ضروری نیست
برای درمان سرطان پروستات خوش‌خیم در موارد زیادی نیاز به اقدامات درمانی فوری نیست؛ حتی در مواردی ممکن است نیازی به اقدام درمانی نباشد، اما در عوض پزشک نظارت فعال را برای بیمار سرطانی در نظر می‌گیرد. در طی نظارت فعال، آزمایش‌های منظم خون، تست‌های مقعدی و نمونه‌برداری از پروستات انجام می‌شود تا میزان پیشرفت سلول‌های سرطانی مشخص شود. در صورتی که تست‌ها نشان دهند سرطان روند روبه پیشرفتی دارد، احتمالاً یکی از روش‌های عمل جراحی یا پرتودرمانی برای بیمار در نظر گرفته می‌شود.
به طور کلی روش نظارت فعال برای نوعی از سرطان در نظر گرفته می‌شود که دارای علائم نیست، خیلی آرام پیشرفت می‌کند و تنها به قسمتی از پروستات محدود می‌شود. این روش همچنین برای افرادی که علاوه بر سرطان پروستات به یک بیماری جدی دیگر مبتلا هستند یا افرادی که در سنین بالا هستند و درمان آنها سخت است، مناسب به نظر می‌رسد.
عمل جراحی برای خارج کردن پروستات
عمل جراحی سرطان پروستات شامل خارج کردن غده پروستات، برخی قسمت‌های بافت اطراف و تعدادی از غدد لنفاوی کنار است. جراحی معمولاً برای درمان سرطان‌هایی که محدود به غده پروستات هستند، به کار می‌رود. البته در مواردی هم جراحی در ترکیب با دیگر روش‌ها برای درمان سرطان پروستات پیشرفته استفاده می‌شود.
درمان سرطان پروستات با پرتو درمانی
پرتودرمانی انرژی پرقدرتی را به سلول‌های سرطانی اعمال می‌کند تا آنها را از بین ببرد. درمان سرطان پروستات با پرتو درمانی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- تابش پرتو خارجی: در روش تابش پرتو خارجی بیمار روی یک تخت دراز می‌کشد. سپس دستگاه ساطع‌کننده پرتو در اطراف بدن بیمار حرکت می‌کند و پرتوهای پرانرژی خود مثل ایکس-ری و پروتون را به ناحیه سرطانی می‌تاباند. بیماری که تحت این درمان قرار دارد باید پنج روز در هفته و به مدت چند هفته تحت پرتودرمانی قرار گیرد. البته برخی پزشکان ممکن است پرتودرمانی را در دوره کوتاه‌تری انجام دهند اما شدت تابش پرتوها را بیشتر کنند.
پرتودرمانی خارجی برای سرطان‌هایی که محدود به پروستات هستند، بیشتر استفاده می‌شود. همچنین در مواردی که بعد از عمل جراحی بیمار احتمال باقی‌ماندن سلول‌های سرطانی و بازگشت دوباره سرطان یا گسترش آن به دیگر قسمت‌ها وجود داشته باشد، از پرتونگاری پس از عمل هم استفاده می‌شود. علاوه بر اینها در مواردی هم که سرطان به نقاط مختلف بدن گسترش‌یافته، استفاده از پرتودرمانی خارجی رشد سلول‌های سرطانی را کند کرده و علائمی مثل درد را بسیار کاهش می‌دهد.
- تابش پرتو از داخل بدن: در این روش یک منبع رادیواکتیو در داخل پروستات قرار داده می‌شود، این منبع اندازه‌ای در حد یک دانه برنج دارد و می‌تواند در یک مدت‌زمان طولانی پرتوهایی با شدت کم را به پروستات بتاباند. تابش از داخل برای مواقعی مناسب است که سرطان در قسمت‌های مختلف بدن پخش نشده باشد.
سرما و گرما درمانی برای درمان سرطان پروستات
برخی روش‌های درمانی با استفاده از سرما و گرما به تخریب بافت سرطانی پروستات می‌پردازند. این روش‌ها شامل گزینه‌های زیر هستند:
- انجماد بافت پروستات: سرمادرمانی برای سرطان پروستات از یک گاز بسیار سرد برای انجماد بافت پروستات استفاده می‌کند. پس از آن به بافت منجمد فرصت ذوب شدن داده شده و این فرایند چند بار تکرار می‌شود. با تکرار این فرایند سلول‌های سرطانی و بخشی از بافت سالم پروستات از بین می‌روند.
- گرمادرمانی: پرتوهای اولتراسوند متمرکز با شدت بالا به بافت تابانده می‌شود تا دمای بافت را بالا برده و سلول‌های آن را از بین ببرند. این روش برای درمان سرطان پروستات خوش‌خیم که انجام عمل جراحی برای آن میسر نیست، استفاده می‌شود. همچنین برای درمان سرطان پروستات بدخیم که روش‌های درمانی دیگر روی آنها جواب نداده، مورداستفاده قرار می‌گیرد.
هورمون درمانی
در روش هورمون درمانی تلاش می‌شود تولید هورمون مردانه تستوسترون در بدن متوقف شود. سلول‌های سرطانی برای رشد خود نیاز به این هورمون دارند. توقف تولید این هورمون می‌تواند ایجاد سلول‌های سرطانی را کاهش داده یا سرعت رشد آنها را پایین بیاورد. گزینه‌هایی که برای این روش درمان تخصصی سرطان پروستات مورداستفاده قرار می‌گیرند، موارد زیر هستند:
- داروهایی که بدن را از تولید تستوسترون بازمی‌دارند: مصرف برخی داروها باعث می‌شود سلول‌ها پیام‌های ساخت تستوسترون را دریافت نکنند؛ درنتیجه بیضه‌ها تولید این هورمون را متوقف می‌کنند.
- داروهایی که مانع از رسیدن تستوسترون به سلول‌های سرطانی می‌شوند: مصرف این داروها رسیدن تستوسترون به سلول‌های سرطانی را مسدود می‌کند؛ در نتیجه از رشد آنها جلوگیری می‌شود.
- عمل جراحی برداشتن بیضه: برداشتن بیضه می‌تواند به سرعت و با شدت زیادی سطح تستوسترون را در بدن پایین بیاورد، اما برعکس روش‌های قبلی، برداشتن بیضه و اثرات آن دائمی است.
به طور کلی هورمون درمانی برای سرطان‌های پیشرفته پروستات به کار می‌رود که به کوچک کردن سرطان و کاهش سرعت رشد آن می‌پردازد. در برخی موارد این روش قبل از پرتودرمانی برای سرطان‌هایی که در بدن پخش نشده‌اند، به کار می‌رود. درواقع هورمون درمانی یک درمان سرطان پروستات است که تأثیر پرتودرمانی را هم افزایش می‌دهد.
شیمی درمانی
در روش شیمی درمانی برخی داروها برای کشتن سلول‌هایی که رشد سریعی دارند، مورداستفاده قرار می‌گیرند. این داروها به صورت تزریق در بازو یا مصرف قرص یا هر دو استفاده می‌شوند. اگر شما هم می‌پرسید روش درمان سرطان پروستات بدخیم چیست، باید بدانید شیمی‌درمانی برای درمان سرطان بدخیم پروستات که در بدن پخش شده، استفاده می‌شود. همچنین در مواردی که بدن به هورمون تراپی پاسخ نمی‌دهد، شیمی‌درمانی موردتوجه قرار می‌گیرد.
ایمونوتراپی
ایمونوتراپی روشی است که سیستم ایمنی بدن را برای مقابله با سلول‌های سرطانی تحریک می‌کند. در حالت عادی ممکن است سیستم ایمنی کاری به سلول‌های سرطانی نداشته باشد، زیرا این سلول‌ها پروتئینی تولید می‌کنند که باعث می‌شود سلول‌های سرطانی از چشم سیستم ایمنی بدن دور بمانند. ایمونوتراپی در این روند تداخل ایجاد کرده و به مقابله سیستم ایمنی با سرطان کمک می‌کند.
در نوعی از ایمونوتراپی سلول‌های سیستم ایمنی بیمار گرفته شده و در آزمایشگاه روی ژن‌های آن کار می‌شود تا بتوانند با سلول‌های سرطانی مقابله کنند. سپس این سلول‌های مهندسی‌شده دوباره به بدن تزریق می‌شوند. این روش برای درمان سرطان پروستات پیشرفته که در بدن پخش شده و به هورمون درمانی پاسخ نمی‌دهد، مورداستفاده قرار می‌گیرد. در نوعی دیگری از ایمونوتراپی هم از دارو برای کمک به سیستم ایمنی جهت شناسایی سلول‌های سرطانی و مقابله با آنها کمک می‌شود.
دارودرمانی هدفمند
در این روش درمان جدید سرطان پروستات یک ناهنجاری مختص به سلول‌های سرطانی هدف گرفته شده و سعی می‌شود با کمک داروهایی با این ناهنجاری مقابله شود؛ درنتیجه ممکن است سلول‌های سرطانی کشته شوند. این روش هم برای درمان سرطان‌های پیشرفته یا عودکننده پروستات استفاده می‌شود که به هورمون درمانی پاسخ نداده‌اند. البته در مواردی این روش نیازمند وجود برخی جهش‌های ژنتیکی خاص در سلول‌های سرطانی است تا بتواند تأثیر خود را بگذارد.
جمع‌بندی
سرطان پروستات یکی از شایع‌ترین انواع سرطان در مردان است که در صورت بدخیم بودن می‌تواند به دیگر قسمت‌های بدن هم گسترش یابد. خوشبختانه درمان‌های متنوعی برای این سرطان وجود دارد که در صورت تشخیص به موقع، می‌توانند به درمان این بیماری بپردازند. از روش‌های شیمی درمانی و عمل جراحی گرفته تا مصرف داروهای هدفمند و هورمون درمانی می‌توانند برای درمان سرطان پروستات به کار روند.
